Podobno ufamy 70% komentarzy jakie czytamy w sieci. Tak wynika z raportu Neilsena „Global Trust in Advertising”. Okazuje się jednak, że są firmy które chcą budować swoją markę poprzez manipulowanie opiniami czytelników. Ujawniamy jak największy polski dystrybutor sprzętu Apple wpływał na pozostawiane komentarze w największych serwisach technologicznych w Polsce.

„Czytelnicy” kłamią

Czytając komentarze na Facebooku naszego serwisu zaskoczyła mnie jedna zbieżność – słowo „iSpot” pojawia się tam nadzwyczaj często. Wszystkie opinie sugerowały dobitnie, że ktoś zakupił sprzęt w tym salonie lub widział tam jakieś urządzenie. Ogólny zachwyt czytelników nad tym co można tam spotkać zastanowił mnie.

Pierwszym który wzbudził moje zainteresowanie był pan Marek Gryka. Wspominał jak to ludzie ustawiają się w kolejkach do iSpot’a. Taki komentarz zostawił na Facebooku pod wpisem do raportu Gartnera o rynku telefonów.

Komentarz:
„ojeju a to ci dopiero zaskoczenie, a widzieliście kiedyś kolejkę po najnowszy model samsunga?! bo ja nie. za to widziałem kolejki w iSpot 😛 jak dla mnie wszystko jasne”

Sprawdziłem kogo pan Gryka ma w swoich znajomych na Facebooku.
Wśród stu przyjaciół był tam Seweryn Gorczyński, który w iSpocie będzie testował nowego iPhone’a. On także podzielił się tą opinią pod wpisem na naszej stronie Facebook’a.
 

Komentarz:
„wow to dopiero będzie postęp. będę musiał ten skaner przetestować, jak tylko nowy model będzie już dostępny w iSpot ”

A może to był zbieg okoliczności? Przecież nie można nikomu zabronić faworyzowania wybranej marki. By się upewnić przeszukałem komentarze jakie skrywają się pod hasłem „iSpot” na www.mojmac.pl. Znalazłem kilka wpisów, które w podobnym tonie mówiły o sklepach tej firmy.

Maciek Lee pisał:
„niby widziałem możliwości 7 w iSpot, ale jak wiadomo w warunkach sklepowych nie można sprawdzić wszystkich trybów 😉 np nocnego itp”
Monika pisała:
„z tego co widziałam to wszystko z cenami w iSpot faktycznie wróciło do normy :)”
Dariusz Kwiecień pisał:
„http://ispot.pl/macbook-pro/ap… na moje oko cena w iSpot jest 13899 zł …”
Daniel pisał:
„czy to jakiekolwiek znaczenie? z ciekawości, aż podpytam w iSpot jak będę”

Gdzieś już widziałem te twarze. Te same avatary (zdjęcia czytelników) widniały na liście znajomych Marka Gryka.
Większość komentarzy na stronie Mój Mac pochodziły z podobnego adresów IP zaczynającego się na 5.254.65.XXX. Może to nic nie znaczy, ale w przypadek trudno mi uwierzyć po tym co można zobaczyć na stronie Facebooka.
Powyższe zbieżności przyjaciół na Facebooku, adresy IP oraz styl komentarzy przekonują mnie, że jest to zorganizowana próba kreowania wizerunku marki iSpot. Nazwałem tą akcję „zgniłym komentarzem” bo smród jaki niesie za sobą ta sprawa nie daje mi spokoju i drażni mi nozdrza. Poświęcono sporo wysiłku w stworzenie „ludzi” mających jedno zadanie – oszukać nas.

Boty-Czytelnicy

Jak uwiarygodnić publikowane opinie? Trzeba stworzyć ludzi którzy będą „prawdziwi”. A jeśli mają być z krwi i kości to koniecznie muszą znaleźć się na Facebooku. Metodyka działania jest prosta. Nasi bohaterowie mają zatem e-maile na Interia.pl (wszystkie komentarze na stronie podpisywane były tą samą składnią adresu e-mail: Imię.Nazwisko i konto na Interia.pl). Tworzymy następnie konto na Facebooku. Wstawiamy na nim zdjęcie. Do tego jeden lub dwa wpisy aby uwiarygodnić osobę. Dodatkowo łączymy ze sobą fikcyjne persony. Zwróćcie uwagę, że praktycznie wszyscy: Maciek Lee, Monika Bomka, Klara Duma mają identycznie wyglądające strony. Mogę jedynie zgadywać, że inni ich fikcyjni-znajomi czekają uśpieni na to aby komentować na innych stronach internetowych.

Zainfekowano najważniejsze serwisy technologiczne w Polsce

Mój Mac nie był jedynym miejscem gdzie autorzy powyższych komentarzy zostawili swój ślad. Każdy kto choć trochę interesuje się technologia trafi na portale Antyweb i Spidersweb. Sprawdziłem zatem czy ktoś pisał tam o marce iSpot. Domyślacie się zapewne, że autorów komentarzy znajdziecie na obrazku z Facebooka jaki zamieściłem powyżej.
Do wpisu na Antyweb pod tytułem „Apple rozumie potrzeby klientów. Są nimi lepsze baterie” Maciek Lee zostawił następujący komentarz:

„trzeba przyznać, że pomysł jest dobry. choć jestem ciekawy, jak to faktycznie będzie się sprawdzać. no, ale pojawią się w iSpot to wtedy będziemy rozmawiać”

Na Spidersweb w tekście do „Dobra wiadomość: Cyfrowy Polsat GO od teraz uruchomisz na iPhonie i iPadzie” ta sama osoba pisze:

„czekałem czekałem, aż się doczekałem…ostatnio nawet miałem na ten temat rozmowę z obsługą w iSpot”

Inny z naszych znajomych – Dariusz Kwiecień w tekście „Wyciągnij iPoda z szuflady. Dzięki tej aplikacji dasz mu drugie życie i zapomnisz o iTunes” pisał:

„coś mi się obiło o uszy podczas wymiany zdań z obsługą w iSpot, ale po takiej opinii widzę, że odświeżyć aplikacje”

Takie pseudo-opinie pojawiały się również na: ThinkApple, OneTech, iMagazine, Tablety.pl, AppleCenter.pl i BBNews. Dziś komentarze nadal prezentują się na tych poczytnych stronach udając szczere opinie zatroskanych użytkowników sprzętu Apple. I co gorsze nie są to pojedyncze wpisy. Każda osób które wcześniej wymieniłem miała ich przynajmniej kilka na tych serwisach.


Każdy z odkrytych przeze mnie autorów komentarzy kilka razy wspominał iSpot. Ciekawe ilu tak stworzonych „czytelników” jeszcze błąka się po internecie? Pani Klara Duma (widzieliście ją na zdjęciu znajomych z Facebooka) nie publikowała komentarzy na www.mojmac.pl Jej ciepłe opinie o iSpocie zalęgły się jednak na innych stronach. Co to oznacza? Pseudo-czytelników wyrażających swoje „nabyte opinie” o iSpocie może być więcej.
Komentarz na Think Apple:

„z tego co widziałam na stronie iSpota to ciągle co jakiś czas przewija się jakaś promocja…. więc to nie jest znowu jakąś rewelacja”

Komentarz na OneTech:

„jak rozumiem … szczegółów muszę się dowiedzieć w iSpot”

Lata okłamywania czytelników

To wszystko trwało latami. Dariusz Kwiecień pierwszy swój wpis gdzie wspomina iSpot zostawił na stronie PCWorld dwa lata temu.
Komentarz:

„nie mogę się z nim rozstać… przydatny zwłaszcza podczas joggingu. koniec z kablami. z reszta przejdź się do iSpota tam można sprawdzić jego możliwości …może nie podczas biegu, ale przekonasz się na czym polega ten cały wow związany z tym cudeńkiem”

Ostatnią wzmiankę znajdziemy na Tablety.pl dwa miesiące temu.
Komentarz:

„co radzicie 2, czy 3? tylko pytanie kiedy 3 będzie do kupienia w iSpot?”

Internet pamięta wszystko. Przez grube miesiące byliśmy okłamywani i skłaniani do wyboru jednego słusznego sklepu. Proszę nie mówić mi o zbiegu okoliczności czy awarii systemu. To było świadome i zaplanowane działanie marketingowe. Co więcej, to nie są akcje zgodne z prawem.

Łamanie prawa

iSpot nie tylko okłamywał czytelników. Mógł złamać ustawę z dnia 16 kwietnia 1993 roku o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Artykuł trzeci tej ustawy mówi, że: Czynami nieuczciwej konkurencji są w szczególności: nieuczciwe zachwalanie. Może się mylę ale osoby publikujące na różnych stronach internetowych te same treści działały metodycznie i z góry określonym celem. Ich powiązania też są dla mnie podejrzane (zarówno znajomość na Facebooku jak i adresy IP z których były wysyłane). Wygląd ich profili skłania mnie również do podejrzeń, że nie są to osoby prawdziwe. A to otwiera kolejny problem… regulamin Facebooka.
Na stronie regulaminu w sekcji Rejestracja i bezpieczeństwo konta mamy wyraźne wytyczne dla użytkowników. Dwie z nich to:
1.    Zabronione jest podawanie fałszywych danych osobowych na Facebooku i tworzenie konta dla innej osoby bez jej pozwolenia.
2.    Użytkownik może utworzyć tylko jedno konto osobiste.
Przypuszczam, że każda z nich została złamana.
Trudno mi uwierzyć, że firma która mianuje się tytułami: Jakość usług Opineo czy e-Gazele Biznesu 2015 nie wie komu zleca działania marketingowe i na czym mają one polegać. Ten kto realizował dla iSpot akcję pod kryptonimem „zgniły komentarz” złamał w mojej ocenie zasady Facebooka tworząc wirtualne osoby.

Upadek zaufania

Największy dystrybutor Apple w Polsce zamiast budować społeczność użytkowników sprzętu z Jabłkiem wywraca do góry nogami pojmowanie uczciwej konkurencji. Jeśli ja zaczynam tracić zaufanie do czytelników to nie dziwi mnie fakt, że czytelnicy mogą również widzieć na każdym kroku działania marketingowe zamiast szczerych opinii. Będzie nam coraz trudniej zaufać temu co czytamy w sieci. Komentarze jakie znajdywałem pod wpisami na Mój Mac jak również innych witrynach były dla mnie pewnego rodzaju autorytetem i fundamentem niezależnych opinii. Do dzisiaj, bo jak można ufać komentarzom, skoro duże firmy ingerują w ich treść. iSpot (a konkretnie SAD sp. z o.o.) to firma od której zaczynałem przygodę z produktami Apple, którą szanowałem za to, że wprowadziła markę Apple do Polski. Nie jestem sobie w stanie ułożyć w głowie dlaczego tak poważne przedsiębiorstwo podjęło się tak obrzydliwych działań. Kto krzyknął „Doskonały pomysł!” i dlaczego ludzie którzy znają się na budowaniu marki bezmyślnie podeszli do tego tematu. Mam nadzieję, że iSpot zweryfikuje swoje działania w internecie i wyciągnie wnioski ze swoich decyzji. Na początku powinni przynajmniej usunąć wszystkie komentarze z serwisów internetowych.
Jeden pozytywny wniosek nasuwa mi się po tej historii. Czytając informację w sieci zweryfikujmy ją w kilku miejscach. Bez wzbudzenia w sobie takiej potrzeby łatwo będzie można nami manipulować. Firm które świadczą usługi „kupowanych komentarzy” zapewne jest wiele. Zapłacisz i masz specjalnie przygotowane opinie opublikowane na wybranych serwisach internetowych. Pozostaje nam jedynie rozsądek który pozwoli ocenić kto wyraża swoje szczere poglądy. Nie mniej jednak moje zaufanie do tego co czytam w internecie zostało mocno nadszarpnięte i to przez firmę która towarzyszy mi od wielu lat w świecie Apple.
 
Autor zdjęcia: pot@weerapat1003